☔ Wyrok Trybunału W Sprawie Emerytur

Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, że Polska naruszyła dwa artykuły Konwencji w sprawie Janusza Leszka Bielińskiego. To emerytowany funkcjonariusz, który toczył sądową batalię

Sprawdż: Wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie emerytur W Komunikacie tym czytamy: "Osoby, które przeszły na emeryturę przed 1 stycznia 2011 r. i którym - z powodu kontynuowania zatrudnienia podjętego przed przejściem na emeryturę - ZUS zawiesił wypłatę emerytury od 1 października 2011 r. mogą - w terminie do 22 grudnia 2012 r. - zgłosić w najbliższej placówce ZUS wniosek o wznowienie postępowania w oparciu o art. 145a kodeksu postępowania administracyjnego. Osoby, które odwołały się od decyzji ZUS o wstrzymaniu wypłaty emerytury z dniem 1 października 2011 r., a w sprawie już zapadł wyrok sądu, wniosek o wznowienie postępowania muszą skierować właśnie do sądu. Termin na złożenie wniosku to 3 miesiące od dnia ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego, tj. do 22 lutego 2013 r. WAŻNE! Emerytury, które zostały przyznane przez ZUS począwszy od 1 stycznia 2011 r. w dalszym ciągu podlegają zawieszeniu, jeżeli nie został rozwiązany stosunek pracy zawarty przed dniem nabycia prawa do tej emerytury (data ta wskazana jest w decyzji o przyznaniu emerytury). Podjęcie wypłaty następuje po rozwiązaniu stosunku pracy, począwszy od miesiąca zgłoszenia wniosku do ZUS w tej sprawie. UWAGA! (...) emerytura przysługująca osobom, które nie ukończyły powszechnego wieku emerytalnego podlega zawieszeniu, jeżeli osiągane zarobki przekraczają 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, albo zmniejszeniu, gdy zarobki te przekraczają 70 proc. tego wynagrodzenia. Świadczeniobiorca jest zobowiązany poinformować Zakład o wysokości osiąganego przychodu". Żródło: Zakład Ubezpieczeń Społecznych -

^{1. Wnioskiem z 2 września 2008 r., złożonym w trybie art. 122 ust. 3 Konstytucji, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: Prezydent lub Wnioskodawca) wystąpił o zbadanie zgodności art. 1 ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do złożenia oświadczenia o uznaniu właściwości Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich na} Wyrokiem z 6 marca 2019 r. Trybunał Konstytucyjny (TK) uznał, że art. 25 ust. 1b ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w 1953 r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 ustawy - jest niezgodny z art. 2 Konstytucji (wyrok można znaleźć pod sygn. akt P 20/19). Przepis ten dotyczy kobiet, które pobierały wcześniejszą emeryturę i których – mówiąc w uproszczeniu – emerytura została pomniejszona właśnie o kwoty tych wypłaconych wcześniejszych emerytur. Wprowadzenie tej regulacji „zaskoczyło” kobiety z rocznika 1953, które nie mogły skorzystać już ze starych zasad obliczania emerytury (bez jej pomniejszenia), ani podjąć decyzji o tym czy chcą pobierać wcześniejszą emeryturę, jeśli wypłacone kwoty pomniejszą tę docelową. Według informacji podanych przez rząd, w takiej sytuacji znalazło się ponad 140 tysięcy osób. No i teraz już powinno być pięknie, ponieważ zgodnie z art. 190 ust. 4 Konstytucji kobietom tym przysługuje prawo do wznowienia postępowania, w wyniku czego ich emerytury powinny zostać przeliczone bez pomniejszania o wypłacone wcześniejsze emerytury oraz z uwzględnieniem tych kilku lat, w których świadczenia miały pomniejszone. Niestety pięknie nie jest. Obecnie większość osób może się jedynie nacieszyć treścią wyroku, ale nie może skorzystać z prawidłowego obliczenia emerytury, ze względu na terminy, w których można żądać wznowienia postępowania. Otóż, skargę o wznowienie postępowania wnosi się do ZUS na podstawie art. 145a czyli w ciągu miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia TK. W tym przypadku termin ten mijał 23 kwietnia 2019 r. To jest jasne. Tu się pojawia pewne „ale”, czyli 146 zgodnie z którym uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145a nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat. Kobiety, których dotyczy problem osiągnęły wiek emerytalny w okresie od lutego 2013 r. do kwietnia 2014 r., a zatem większość z nich decyzję o przyznaniu emerytury odebrała ponad 5 lat temu. A w takim przypadku ZUS wydaje po prostu decyzję, w której stwierdza, że zaskarżona decyzja (o przyznaniu emerytury w niższej wysokości) została co prawda wydana z naruszeniem prawa, ale jej nie zmieni. Wskaże tylko „winne” temu przepisy, czyli art. 151 § 2 w związku z art. 146 I co dalej? Już TK w uzasadnieniu do wyroku zauważył, że „przepisy dotyczące wznowienia postępowania nie uwzględniają jednak specyficznej sytuacji związanej z obowiązkiem sanacji konstytucyjności w sprawach dotyczących emerytur” tych kobiet. Tym samym pozostawiają „znaczny margines dowolności organom i sądom w ocenie i rozstrzygnięciu następstw wyroku TK w konkretnych wypadkach”. W związku z tym zwrócił uwagę ZUSowi oraz sądom, że „pojęcie „wznowienia postępowania”, o którym mowa w art. 190 ust. 4 Konstytucji ma szersze znaczenie niż pojęcie „wznowienia” w sensie technicznym, przewidziane w odpowiednich procedurach regulowanych w ustawach i obejmuje wszelkie instrumenty proceduralne stojące do dyspozycji stron, organów i sądów, wykorzystanie których umożliwia przywrócenie stanu konstytucyjności orzeczeń”. Niestety ZUS na tę część wyroku nie zwrócił uwagi i nie zmienia wydanych wcześniej decyzji. Przynajmniej tak wynika z informacji przekazywanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO). Ponadto, także w uzasadnieniu wyroku, TK wezwał ustawodawcę do wprowadzenia odpowiednich regulacji prawnych, które zagwarantują jednolite zasady zawrotu świadczeń należnych uprawnionym. W związku z tym Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) wystąpił do minister Elżbiety Rafalskiej z prośbą o podanie informacji o planowanych zmianach prawa dotyczących tej sytuacji i wykonania wyroku TK. Miejmy więc nadzieję, że przepisy zostaną zmienione. Nie jest to bynajmniej pierwsza wątpliwość związana z treścią tego przepisu. Na jego niekonstytucyjność – w zakresie braku możliwości zmiany stanu prawnego zgodnie z wyrokiem TK -wskazywał już wcześniej choćby RPO w swoim wystąpieniu do MSWiA z r., w „Informacji o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w 2017 r. oraz o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich” złożonej Marszałkowi Senatu oraz Poseł Grzegorz Sztolcman w interpelacji nr 12252 z r. Osoby, których dotyczy ta sytuacja mogły oczywiście skorzystać z procedury wznowienia postępowania. Jeśli natomiast ZUS wyda/-ł decyzję stwierdzającą, że uchylenie skarżonej decyzji jest niemożliwe, ze względu na upływ terminów, mogą – w ciągu miesiąca – odwołać się do sądu. Z takim odwołaniem wiąże się zarówno nadzieja, że sąd spojrzy szerzej na sprawę i zastosuje się do wskazówek TK, jak i niepewność, że oprze rozstrzygnięcie na przepisach i wyda wyrok na korzyść ZUS (co oczywiście nie będzie miało wpływu na wysokość emerytury). Warto też wiedzieć, że decyzja odmawiająca uchylenia skarżonej decyzji a jednocześnie stwierdzająca jej wydanie z naruszeniem prawa, może być podstawą do wystąpienia o odszkodowanie, tylko że już w postępowaniu cywilnym. Na pewno można zadzwonić na Infolinię RPO lub udać się do jednego z punktów przyjęć interesantów RPO, które działają w miastach wojewódzkich. Pracownicy powinni mieć aktualne informacje na temat sporów z ZUSem oraz planowanych działań ustawodawczych. Można także – jak wiele kobiet, których dotyczy ta sprawa - napisać skargę do Rzecznika. Przykładowy wzór odwołania od decyzji ZUS dotyczącej rocznika 1953 odmawiającej wznowienia postępowania po wyroku TK znajduje się na podlinkowanej stronie.

Trybunał Konstytucyjny przekłada termin rozprawy w sprawie tzw. emerytur czerwcowych. 2023-11-02 16 Do Trybunału w sprawie tej w tym roku trafiła m.in. opinia resortu rodziny i polityki

Zgodnie z wyrokiem TK (SK 29/12) w sprawie waloryzacji świadczeń emerytalnych służb mundurowych kwestionowany przepis dotyczący waloryzacji świadczeń emerytalnych służb mundurowych w zakresie, w jakim ma zastosowanie do emerytur przyznanych przed 1 stycznia 1999 r. jest zgodny z konstytucją. 17 grudnia 2013 r. o godz. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Z. B. dotyczącą waloryzacji świadczeń emerytalnych służb Konstytucyjny orzekł, że art. 6 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin w brzmieniu nadanym przez art. 160 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie, w jakim ma zastosowanie do emerytur przyznanych przed dniem 1 stycznia 1999 r., jest zgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 2 również serwis: Emerytury i rentyW pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku. Sprawa dotyczyła konstytucyjności zasad waloryzacji emerytur mundurowych, wprowadzonych od 1 stycznia 1999 r. ustawą o świadczeniach z FUS, która nadała art. 6 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy zaskarżone w skardze brzmienie. W efekcie wejścia w życie wskazanej wyżej nowelizacji obowiązującą wcześniej w systemie służb mundurowych waloryzację płacową zastąpiono mniej korzystną waloryzacją cenową, obowiązującą także w powszechnym systemie Konstytucyjny nie zgodził się z zarzutem skarżącej, że nowa metoda waloryzacji emerytur nienależycie realizuje wynikające z art. 67 ust. 1 konstytucji prawo do waloryzacji. W wyniku zmiany zakwestionowanego art. 6 ustawy o zaopatrzeniu nie doszło do pozbawienia uprawnienia do waloryzacji świadczeń, ale jedynie do zmiany metody waloryzowania ich wysokości. Zmiana ta wiązała się z kompleksową i głęboką reformą emerytalno-rentową, a modyfikację przyznanych wcześniej funkcjonariuszom mundurowym uprawnień uzasadniała wewnętrzna spójność i sprawiedliwość nowego systemu. Trybunał wskazał, że nie posiada kompetencji w zakresie oceny, czy przyjęto najbardziej trafne rozwiązania prawne. Zaznaczył jednak, że waloryzacja cenowa, choć z zasady jest mniej korzystna dla emerytów niż waloryzacja płacowa, to jednak zapewnia emeryturom zachowanie ich realnej wartości. Jednocześnie Trybunał wskazał, że zmiana systemu emerytalnego funkcjonariuszy policji (objęcie funkcjonariuszy powszechnym systemem emerytalnym w 1999 r., a następnie powrót do systemu zaopatrzenia w 2003 r.) nie wpływa na obowiązek ponownego wprowadzenia przez ustawodawcę waloryzacji płacowej. Konstytucja nie przewiduje bowiem zależności między konkretnym systemem emerytalnym a określoną metodą waloryzacji. Polecamy także: Różny wiek emerytalny kobiet i mężczyzn - zgodny z Konstytucją RP Trybunał nie stwierdził także naruszenia zasady równości. Wprowadzona przez zaskarżony przepis metoda waloryzacji dotyczy wszystkich funkcjonariuszy, pobierających emerytury z policyjnego systemu zabezpieczenia emerytalnego. Wszystkie emerytury policyjne od momentu wejścia w życie zakwestionowanego przepisu waloryzowane są według tej samej metody niezależnie od daty uzyskania przez funkcjonariusza świadczenia. Nie doszło więc do zróżnicowania sytuacji prawnej tej kategorii emerytów w oparciu o kryterium daty przejścia na kolei art. 64 ust. 1 i 2 konstytucji został uznany za nieadekwatny wzorzec kontroli. Jak podkreślił Trybunał prawo do waloryzacji świadczeń emerytalnych stanowi jeden z istotnych elementów konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego, zagwarantowanego w art. 67 ust. 1 konstytucji. Prawo to nie wynika natomiast z regulacji dotyczących ochrony własności oraz innych praw przewodniczył sędzia TK Zbigniew Cieślak, sprawozdawcą była sędzia TK Maria jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku pytanie: Forum KadryŹródło: Chcesz dowiedzieć się więcej, sprawdź » Umowy zlecenia, umowy o dzieło i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2022 r.

Orzeczenie zapadło jednogłośnie. Wniosek w tej sprawie złożył do TK w 2022 r. Sąd Okręgowy w Elblągu. Pytanie elbląskiego sądu odnosiło się do sporu o tzw. emerytury czerwcowe osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., uprawnionych do emerytur z nowego systemu emerytalnego. Jak bowiem wskazywano, złożenie wniosku o emeryturę w ^{Wyroku Trybunału Konstytucyjnego (orzeczenie z 13 listopada 2012, sygn. K 2/12), daje nowe szanse emerytom na dochodzenie roszczeń pieniężnych mogą oni domagać się zapłaty zawieszonych w październiku 2011 emerytur. Samo orzeczenie wywołało bardzo wiele kontrowersji wśród samego składu orzekającego. Wkrótce poznamy uzasadnienia zdań odrębnych. Możliwe są dwie sytuacje i dwa tryby postępowania. Pierwsza sytuacja odnosi się do emerytów, którzy musieli z pracy zrezygnować, aby ZUS mógł odwiesić świadczenie, druga emeryt pracował, ale w zamian ZUS zawieszał prawo do pobierania emerytury. Wznowienie postępowania Podstawą wznowienia postępowania jest art. 145a kodeksu postępowania administracyjnego, każdy ma prawo żądać wznowienia postępowania w ciągu miesiąca od ogłoszenia wyroku Trybunału uchylającego przepis stanowiący podstawę do wydania kwestionowanej decyzji. Wniosek należy złożyć do właściwego oddziału ZUS, który wydał decyzję o zawieszeniu wypłaty świadczenia. ZUS powinien podjąć zawieszone postępowanie, wydać decyzję o jego umorzeniu oraz podjąć wypłatę zaległych świadczeń wraz z odsetkami. Z praktyki należy jednak sądzić, iż ZUS będzie robił wszystko, aby postępowanie przedłużyć i będzie szukał wyjścia awaryjnego, wtedy pozostają inne środki ochrony prawnej. Konieczna raczej będzie wizyta u radcy prawnego. W tym trybie odwołanie do sądu nie pociąga za sobą kosztów wpisów sądowych, gdyż w tych postępowaniach nie ma obowiązku ich opłacania. Drugi przypadek - pozew cywilny. Dotyczy on emerytów, którzy utracili pracę, aby móc pobierać świadczenie emerytalne, albo nie znaleźli po utracie pracy nowego zatrudnienia. Podstawę pozwu stanowić będzie tu art. 4171 kodeksu cywilnego, który mówi, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa. Zgodnie z art. 4421 zainteresowany ma trzy lata na złożenie pozwu od dnia publikacji wyroku TK w Dzienniku Ustaw. Tego rodzaju postępowania są raczej dość skomplikowane, poczynając od określenia strony pozwanej (Skarb Państwa i odpowiedni statio fisci) po taktykę i stronę dowodową. No i koszt opłaty sądowej to 5 % wartości dochodzonego roszczenia. Ale w części przypadków na pewno można taki pozew złożyć z dużymi rokowaniami na sukces.}

Kanclerza Trybunału ETPCz 306 (2013) 21.10.2013 Trybunał ogłasza wyrok Wielkiej Izby w sprawie Janowiec i inni przeciwko Rosji W dzisiejszym ostatecznym wyroku1 w sprawie Janowiec i inni przeciwko Rosji (skargi nr 55508/07 i 29520/09) Wielka Izba Europejskiego Trybunału Praw Człowieka orzekła:

Zmienione zasady ustalania wysokości emerytur kobiet z rocznika 1953, które pobierały wcześniejszą emeryturę, są niezgodne z Konstytucją - orzekł Trybunał Konstytucyjny RPO od dawna zwracał uwagę na wątpliwości konstytucyjne w tej sprawie. Słyszał o tym problemie od uczestników spotkań regionalnych, dostawał też skargi Zasada zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa wyklucza możliwość formułowania obietnic bez pokrycia czy nagłego wycofywania się przez państwo ze złożonych obietnic lub ustalonych reguł postępowania - uznał TK Chodziło o zmianę od 1 stycznia 2013 r. zasad ustalania wysokości emerytury powszechnej, przyznawanej osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r., które pobierały dotychczas tzw. wcześniejszą emeryturę. Trybunał Konstytucyjny zbadał pytanie prawne sądu. Do sprawy przyłączył się Rzecznik Praw Obywatelskich, wnosząc o uznanie niekonstytucyjności zaskarżonego przepisu. 6 marca 2019 r. TK orzekł, że art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w 1953 r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji. Trybunał umorzył postępowanie w pozostałym zakresie Orzeczenie zapadło jednogłośnie. Wydał je Trybunał w składzie: Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz, Grzegorz Jędrejek, Leon Kieres, Małgorzata Pyziak-Szafnicka i Andrzej Zielonacki. Na czym polega problem? Wyobraźmy sobie sytuację pani Katarzyny, urodzonej właśnie w 1953 r. W 2008 roku przeszła na tzw. wcześniejszą emeryturę w wieku 55 lat, po przepracowaniu 30 lat. Zrobiła tak samo, jak wcześniej to uczyniły jej koleżanki, Barbara (rocznik 1952) i Anna (rocznik 1949). Wszystkie po otrzymaniu świadczenia pozostawały aktywne zawodowo, licząc na otrzymanie wyższej emerytury przysługującej po osiągnięciu wieku emerytalnego w wysokości 60 lat. Tymczasem w maju 2012 r. zmodyfikowano zasady ustalania wysokości emerytury. Zmiana weszła w życie od 1 stycznia 2013 r. Podstawa wymiaru emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego ulega pomniejszeniu o kwotę wcześniej wypłaconych świadczeń emerytalnych (tzw. wcześniejszych emerytur), co automatycznie przekłada się na niższą wysokość przyszłej emerytury. Pani Barbara i pani Anna skorzystały z możliwości złożenia wniosku o przyznanie nowej emerytury jeszcze w 2012 r., a więc pod rządami niezmienionego stanu prawnego. Takiej możliwości nie miała pani Katarzyna, która 60 lat skończyła dopiero w 2013 r. Z danych rządowych wynika, że w sytuacji takiej, jak ona, znalazło się ponad 140 tys. kobiet. Przepisy emerytalne i stanowisko RPO Teraz sprawą zmiany od 1 stycznia 2013 r. zasad ustalania wysokości emerytury powszechnej, przyznawanej osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r., które pobierały dotychczas tzw. wcześniejszą emeryturę, zajmuje się Trybunał Konstytucyjny. Zbada on pytanie prawne sądu w tej sprawie. W przekonaniu Rzecznika Praw Obywatelskich, w odniesieniu do kobiet z rocznika 1953 mamy do czynienia z brakiem należytej realizacji uprawnień nabytych na podstawie poprzednich przepisów. Kobiety te zostały bowiem narażone na prawne skutki, których nie mogły przewidzieć w momencie podejmowania decyzji o skorzystaniu z prawa do wcześniejszej emerytury. Rozważania te można odnieść również do innych grup ubezpieczonych znajdujących się w analogicznej sytuacji, ale również do tych, którzy prawo do emerytury powszechnej nabyli przed wejściem w życie kwestionowanej nowelizacji. Dlatego Rzecznik przystąpił do postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (P 20/16) w sprawie pytania prawnego Sądu Okręgowego w Szczecinie: „Czy przepis art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie, w jakim ma zastosowanie do kobiet urodzonych w roku 1953, które przed dniem 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do tzw. emerytury wcześniejszej na podstawie przepisów art. 46 i 50 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jest zgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji RP?”. Kwestia budziła kontrowersje, co odzwierciedlają w szczególności rozbieżne stanowiska uczestników postępowania przed Trybunałem. Rzecznik wielokrotnie postulował zmianę prawa, kierując wystąpienia do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i Prezesa ZUS oraz popierając obywatelskie petycje do Sejmu i Senatu, a następnie przystąpił do postępowania przed TK. Uzasadnienie orzeczenia TK Trybunał zbadał kwestię dopuszczalności posłużenia się przez ustawodawcę mechanizmem obliczania podstawy emerytury powszechnej z potrąceniem kwot wcześniejszej emerytury, pobieranej przez ubezpieczonych wobec kobiet urodzonych w 1953 r. i jego zgodności z art. 2 Konstytucji. Uprawnienie do wcześniejszego przejścia na emeryturę wynikające z art. 46 w związku z art. 29 ustawy emerytalnej było – w warunkach reformy z 1999 r. – jednym ze szczególnych rozwiązań ustawowych. Stanowiło element łagodzący przechodzenie do nowego systemu emerytalnego dla osób, które ukończyły wiek co najmniej 50 lat, a przy tym legitymowały się wieloletnim stażem zawodowym. Trybunał uwzględnił, że kobiety, które zdecydowały się skorzystać z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę nie wiedziały – w chwili podejmowania tej decyzji – o konsekwencjach, jakie ta decyzja będzie miała w odniesieniu do ich przyszłego świadczenia, czyli emerytury uzyskiwanej po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Osoby te decydowały się na wcześniejszą emeryturę ufając, że państwo nie zmieni reguł jej postrzegania w odniesieniu do powszechnego świadczenia emerytalnego. Tymczasem reguły te zostały zmodyfikowane, nie dając ich adresatom możliwości stosownej reakcji. Trybunał podkreślił, że to z mocy wyraźnego postanowienia ustawodawcy modyfikacja systemu emerytalnego nie objęła tej grupy kobiet - jeżeli spełniały warunki przejścia na wcześniejszą emeryturę i z możliwości takiej skorzystały. Tym samym stworzył on dodatkowe gwarancje realizacji uprawnień emerytalnych według zasad starego systemu. Z uwagi na to, że uprawnienia te z założenia miały charakter przejściowy – obowiązujący do czasu ich wygaśnięcia – nastąpiło niejako wzmocnienie usprawiedliwionego przekonania tych kobiet, że ustawodawca nie wycofa się z ich realizacji oraz że nie będą miały do nich zastosowania nowe uregulowania. Trybunał uznał, że podejmowanie decyzji o przejściu na wcześniejszą emeryturę nie może wiązać się z pozostawaniem w niepewności co do ukształtowania sytuacji prawnej w przyszłości, jeżeli jest konsekwencją decyzji podjętych w oparciu o obowiązujący stan prawny. Rozpoczęcie realizacji prawa do wcześniejszej emerytury, która bezpośrednio wpływa na wysokość emerytury powszechnej – w oparciu o zasadę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa – stanowi podstawę uzasadnionego oczekiwania, że ustawodawca nie zmieni w sposób niekorzystny „reguł gry” w stosunku do osób korzystających ze swoich uprawnień na zasadach wskazanych w ustawie. Nie będzie tym samym pułapką dla tych, którzy w zaufaniu do obowiązującego prawa, określającego w dodatku horyzont czasowy wypłacanych świadczeń i zasad ich realizacji, skorzystali ze swoich uprawnień. Racjonalnie działający ustawodawca powinien uwzględnić łączące się z tym skutki w sferze finansów publicznych, których planowanie w systemie świadczeń emerytalnych musi obejmować statystyczny okres długości życia tych osób po przejściu na emeryturę. Zasada zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa wyklucza możliwość formułowania obietnic bez pokrycia bądź nagłego wycofywania się przez państwo ze złożonych obietnic lub ustalonych reguł postępowania. Stanowi to bowiem niedopuszczalne nadużywanie pozycji przez organy władzy względem obywateli. Dotyczy to w szczególności sytuacji, w której obywatel, układając swoje interesy, podejmuje decyzje dotyczące długiej perspektywy czasu i przewiduje jej konsekwencje na podstawie obowiązującego stanu prawnego. Zmiana tego stanu oznacza wówczas zaskoczenie, którego w danych okolicznościach nie mógł przewidzieć, a tym samym dostosować się do nowej sytuacji, w sposób, który nie wywrze negatywnych konsekwencji w sferze jego uprawnień. Odnosząc się do skutków wyroku, Trybunał wskazał, że osobom, które przeszły na wcześniejszą emeryturę na podstawie art. 46 ustawy emerytalnej przed 1 stycznia 2013 r., przysługuje prawo tzw. sanacji konstytucyjności, wynikającej z art. 190 ust. 4 Konstytucji w trybie odpowiednim dla postępowań z zakresu ubezpieczeń społecznych. Komentarz Lesława Nawackiego, dyrektora Zespołu Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego BRPO (dostępny plik audio) Wyrok wiąże się ściśle z reformą systemu emerytalnego , której celem było wygaszenie uprawnień do wcześniejszych emerytur. W ramach tego wygaszania wprowadzono różne rozwiązania przejściowe – cześć z nich została zaadresowana dla kobiet, które były uprawnione do wcześniejszej emerytury. Wszystkie te kobiety po uzyskaniu prawa do wcześniejszej emerytury mogły sobie ponownie ustalić prawo do emerytury po osiągnięciu wieku emerytalnego w wysokości 60 lat. Na ogół emerytura ta była korzystniejsza. Zakwestionowana przez sąd, który złożył pytanie do TK, i przez Trybunał regulacja prawna wyłączała z tej możliwości kobiety z rocznika 1953 nakazując w stosunku do tego rocznika, aby wysokość emerytury ustalana po osiągnięciu wieku emerytalnego była pomniejszana o wcześniejsze wypłaty na emerytury (wcześniejsze). To oznaczało, że ta nowa emerytura była zdecydowanie mniej korzystna. Trybunał Konstytucyjny uznał, że ta regulacja prawna dla kobiet z rocznika 1953 polegająca na zmniejszaniu ich podstawy świadczenia jest niezgodna z art. 2 Konstytucji, a więc z zasadą zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa. AKTUALIZACJA Do RPO trafia wiele pytań w sprawie zasad realizacji tego wyroku. Na spotkaniu regionalnym w Poznaniu 15 marca 2019 r. Adam Bodnar zapowiedział, że Biuro RPO przygotuje kompleksową analizę w tej sprawie. jChJ. 316 321 397 69 142 182 368 29 62

wyrok trybunału w sprawie emerytur